10 yıl boyunca her gün yarım somun beyaz ekmek ve yoğurttan başka bir şey yemeyen 12 yaşındaki bir çocuk, nihayet hastalığına bir teşhis koyulduktan sonra yeni yiyecekler denemeye başladı.
Yiyecekler yaşamımızı sürdürebilmek için elbette hayati önem taşıyor ancak ihtiyacın dışında kimileri için yemek yemek büyük bir zevkken kimilerinin kabusu haline gelebiliyor. İşte 12 yaşındaki Ashton için de yoğurt ve ekmeğin dışındaki tüm yiyeceklerin bırakın tadına bakmayı kokusu bile tam bir işkence…
Son 10 yıldır her gün yarım beyaz ekmek ve yoğurttan başka bir şey yemeyen 12 yaşındaki Ashton Fisher, Kaçıngan/Kısıtlayıcı Gıda Alım Bozukluğu (ARFID) kabusunu yaşayan onlarca kişiden sadece biri.
Ailesi umutsuzca diyetini değiştirmeye çalışsa da Ashton, önüne başka yemekler konulduğunda korkunç panik ataklar yaşıyordu.
ANNESİ SEBEBİNİN REFLÜ OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR
Temmuz ayında bir psikoloğun kendisine ARFID teşhisi koyması, aile için tünelin ucunda görünen bir ışık demekti. Talihsiz çocuğun annesi, oğlunun fobisinin bebekken geçirdiği reflünün sonucu olabileceğini söylüyor. Reflü, uzmanlara göre de ARFID hastaları arasında yaygın bir tetikleyici.
Hem ailesi hem de Asthon, hayatta kalmasına yardımcı olan yoğurt ve beyaz ekmeği sevdiği için de şanslı hissediyor. Çünkü onları da yiyemeseydi hepsi için hayat çok daha zor olacaktı. Yeme korkusunun tıpkı örümcek fobisi gibi bir şey olduğunu söyleyen anne, yeterince konuşulmayan ve farkında olunmayan bir konu olmasından şikayetçi. “ARFID teşhisi koyulan bir insana güvenli gördüğü yiyeceğin dışında bir tabak yemek vermek, ona bir tabak kurtçuk vermek gibidir. Onları korkutur ve yiyemezler.” diyor.
AİLECE BİRLİKTE YEMEK YİYECEKLERİ GÜNÜ İPLE ÇEKİYORLAR
Ashton’un ailesi, çocuklarının ihtiyacı olan besinlerin hiçbirini alamadığından onun için çok endişeleniyor. Ancak korkunç panik ataklar geçireceği için başka bir şey yemesi mümkün değildi. Hatta Asthon, yiyeceklerin kokusuna dayanamadığı için ailecek Noel yemeği bile yiyememişlerdi. Şimdi aile birlikte yemek yiyebilecekleri günleri iple çekiyor.
YA TADINI BEĞENMEZSEM…’
Genç çocuk 9 yaşındayken Psikolog Felix Economakis ile ilk randevusunda yardım almamak için büyük bir direniş gösterdi ancak ortaokula başladığında arkadaşları onun yemek yemediğini fark etti ve bu Ashton için garip bir hal alınca artık sorunu çözmeye karar verdi.
Görüştüğü uzman insanların endişelerin tipik kategorilere ayrıldığını, örneğin, ‘Ya kusarsam ya da yemeğin tadını beğenmezsem…’ gibi endişeler duyalabileceğini söylüyor ve sorunu yaşayan kişiye bununla nasıl başa çıkılacağını göstererek güven vermek gerektiğini söylüyor.
Temmuz ayında Felix ile ikinci randevuları hakkında konuşan Anne Cara, “Felix bize durumu anlattığında her şey mantıklı geldi. Henüz erken ama Felix ona yeni şeyler denemesi için güven verdiği için işler iyi görünüyor. Artık yemeğin onu kusturmayacağını biliyor. Kızarmış akşam, cips ve jambonlu sandviç denemeyi başardıktan sonra kendisiyle gurur duyuyor.” diyor.
Kaçıngan/kısıtlayıcı gıda alım bozukluğu nedir? Hayati tehlikesi var mıdır?
Gizem Gençyürek: En sık küçük çocuklarda görülen beslenme yetersizliği, kilo kaybı (çocuklarda beklenen kilo alımının sağlanamaması ve büyümenin durması), besin takviyelerine bağımlılık, iştahsızlık ve yemeğe ilginin az olması, seçici beslenme şeklinde belirtileri olan yeni tanımlanmış bir bozukluk diyebiliriz. Bu durum bazı çocuklarda damardan beslenme gerektirecek hale gelebilir ama bu bozukluk aynı zamanda gelişimsel ve psikososyal sorunlara da yol açabilir.
Bu tarz sorunlar yaşayan çocukların ailelerine ne tavsiye edersiniz psikoloğa mı yoksa bir beslenme uzmanına mı gidilmeli?
Gizem Gençyürek: Nedenlere göre tedavi düzenlenmeli. Aileler öncelikle fiziksel gelişimin ve tıbbı durumların değerlendirilmesi için bir çocuk hastalıkları uzmanına başvurmalı , ruhsal değerlendirme için ise çocuk ve ergen psikiyatri uzmanına gidilmeli. Tedavide neler yapılacağı başka ilgili bölümlere gitmesi gerekiyor mu ( örneğin çocuk gasttroentereoloji), ek ruhsal sorunlar eşlik ediyor mu, terapi gerekliliği gibi durumlara değerlendirmelerden sonra karar verilir.