Hepatit B Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Hepatit B Çeşitleri Nelerdir?

Hepatit B virüsü (HBV) Hepatit B enfeksiyonuna sebep olur. Hepatit B iki alt başlıkta incelenir.

Akut (Kısa Süreli) Hepatit B

Akut Hepatit B virüsüne sahip bireyler, sağlıklı bir yaşam sürmek için sağlıklı ve katkı maddesi içermeyen besinler tüketmeli ve aynı zamanda tütün ve alkol tüketiminden kaçınmalıdır. Kişi, düzenli bir yaşam tarzı benimsemeli ve az yağlı yiyecekler tüketmelidir. Doktor gözetiminde karaciğerin alabileceği hasarı mümkün olduğunca önlemek adına ilaç tedavisi uygulanır. Vücut direncine ve uygulanan tedaviye bağlı olarak bağışıklık gelişebilir ve vücut virüsü yener.Hepatit B virüsünün vücuda girdikten sonra 5 hafta ila 6 ay arasında değişen bir kuluçka süresi vardır. Uzun süreli kuluçka dönemleri, hastalığın bulaşma ihtimalini artırabileceği gibi, kesin teşhis için kan testi yapılması gerekir. Hepatit B virüsü taşıyan bireylerde hastalığın aşamasına ve şiddetine uygun bir tedavi uygulanır. Enfeksiyon esnasında karaciğer yetmezliği gelişebilir ve bu durumda ölüm oranı yüksektir.

Kronik (Uzun Süreli) Hepatit B

Hepatit B virüsüne yakalanan bir bireyin bu virüsü 6 aydan uzun bir süre taşıması bağışıklık geliştirememesi durumunda hastalığın kronik evreye geçtiği söylenebilir. Hastalığın kronik bir hâl alması özellikle erken yaşlarda ve direncin düşük olduğu ya da risk grubundaki hastalarda sıklıkla görülür. Bu durum yaş ilerledikçe azalır.

Örneğin, Hepatit B virüsü taşıyan bir annenin bebeğinde virüsün kronikleşme ihtimali daha yüksektir. Bazı bireyler Hepatit B virüsü taşıdığını dahi bilmez ve bunu tesadüfen öğrenir. Bu yüzden, erken tanı ve uygun tedaviye hemen başlanabilmesi adına belirtiler ortaya çıktığı an doktora başvurulmalıdır.

Hepatit B teşhisinin konulmasının ardından hastalığın karaciğerde sebep olacağı hasarı önlemek için ilaç tedavisine başlanır ve hastanın kanından yapılan bir inceleme ile virüsün çoğalma durumu izlenir. Hastalığın kronik hâle gelmesiyle birlikte, siroz hastalığı ve karaciğer kanserine yakalanma riski artar. Kronik Hepatit B tanısı konulan hastalar rutin sağlık kontrollerinden geçmeli, düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen göstermeli, vücuda zarar verecek maddelerden ve stresten uzak durmalıdır.

Hepatit B Belirtileri Nelerdir?

Hepatit B belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir ve farklı zamanlarda şiddetli veya hafif şekilde kendini gösterebilir. Belirtiler genellikle infekte olduktan 1 ila 4 ay sonra ortaya çıkar. Buna rağmen, nadiren de olsa iki hafta sonra belirtilerin görüldüğü vakalar da vardır. Sıklıkla çocuklarda olmak üzere birçok kişide herhangi bir belirtinin gözükmediği durumlar da yaşanabilir. Bu kişiler bağışıklık geliştirirse sorun olmaz ancak hem hastalığın farkına varmaz hem de bağışıklık geliştirmezse toplum sağlığı adına bulaştırıcılık açısından, kendi adına da kanser dahil hayati tehlike yaratan durumlara yol açması bakımından en kötü grup olurlar.

Hepatit B’nin en yaygın belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• • İştahsızlık
  • Karın ağrısı
  • Ateş
  • Eklem ağrıları
  • Mide bulantısı ve kusma
  • Halsizlik ve yorgunluk
  • Ciltte ve gözlerde sararma

Ne Zaman Doktora Gözükmeliyim?

Eğer Hepatit B virüsüne maruz kaldığınızı biliyorsanız veya riskli bir kişi ile temas ettiyseniz ya da vücut salgısı ve kan ile temas eden bir işiniz var ve açık bir yaradan temas olduysa, vakit kaybetmeden doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Virüse maruz kaldıktan sonra 24 saat içerisinde önleyici bir tedavi uygulamak enfeksiyon riskini azaltabilir.

Hepatit B Nasıl Bulaşır?

HBV kişiden kişiye kan, meni veya başka vücut sıvılarının temasıyla bulaşabilir. Öksürük, hapşırık, ortak kullanılan çatal, bıçak, tabak ve bardak, öpüşmek veya aynı evi paylaşmak gibi durumlarla bulaşmaz. Virüsün bulaşabilmesi için, enfekte olan kişinin vücut sıvısının başka bir kişiyle temas etmesi gerekir.

Hepatit B Virüsünün sıklıkla bulaştığı yollar şu şekildedir:

Cinsel ilişki: Eğer Hepatit B taşıyan bir birey ile korunmasız bir ilişki yaşadıysanız, Hepatit B virüsüne maruz kalabilirsiniz. HBV ile yaşayan kişinin kanı, salyası, meni veya vajinal salgısının vücudunuza girmesiyle virüs bulaşabilir.

Şırınga ve İğne Paylaşımı: HBV iğneler ve şırıngalar aracılığıyla da kolaylıkla başka bir kişiye bulaşabilir. Şırınga veya iğnenin enfekte olmuş bir bireyin kanıyla temas edip başka bir bireyde kullanılması durumunda Hepatit B virüsünün o kişiye bulaşma ihtimali vardır. İntravenöz (damar içi) uyuşturucu maddelerin kullanımı da Hepatit B virüsüne yakalanma riskini büyük oranda artırır.

Kullanılmış ve sterilize edilmemiş iğne kullanımı: Kullanılmış ve sterilize edilmemiş iğne kullanımı yoluyla da bulaşabilecek olan Hepatit B virüsü, sağlık çalışanları ve insan kanıyla temasa geçen bütün kişiler için risk teşkil eder.

Anneden bebeğe: Hepatit B virüsüne sahip hamile bir kadın doğum esnasında virüsü bebeğe aktarabilir. Bununla birlikte, her koşulda enfeksiyondan korunmak amacıyla yeni doğan bebeklere aşı yapılması mümkündür. Eğer hamileyseniz veya hamile kalmayı düşünüyorsanız, Hepatit B testi yaptırmak için hekiminize danışabilirsiniz.

Risk Etkenleri

Hepatit B virüsünü taşıyan kişinin kan, meni ve diğer vücut sıvılarına temas edilmesi, virüsün bulaşmasına neden olur. Bunun yanı sıra, Hepatit B virüsü enfeksiyon riskini artıran birtakım etkenler bulunmaktır. Bu etkenler şu şekilde sıralanabilir:

Akciğer Detoksu Nedir? Nasıl Hazırlanır? Sigara İsteğini Engelleyen Besinler Nelerdir?

• • • Hepatit B Virüsü taşıyan partneriniz / partnerleriniz ile korunmasız cinsel ilişkiye girmek
    • Damar yolu aracılığıyla uyuşturucu kullanmak
    • Kronik Hepatit B virüsü taşıyan birisiyle beraber yaşamak
    • HBV enfeksiyonuna sahip bir annenin yeni doğmuş çocuğu olmak
    • İnsan kanının incelendiği bir iş ortamında çalışmak (örneğin laboratuvarlar)
    • HBV enfeksiyon oranı yüksek olan bölgelere seyahat etmek (Asya, Pasifik Adaları, Doğu Avrupa ve Afrika ülkeleri gibi)

Hepatit B Nelere Sebep Olabilir?

Kronik HBV enfeksiyonuna sahip olmak bazı ciddi zorlukları beraberinde getirebilir.

Bu zorluklar şu şekilde sıralanabilir:

Siroz (Karaciğerde yaralanma görülmesi): Hepatit B virüsü ile bağlantılı bir iltihaplanma, karaciğerin işlevini kaybetmesine yol açacak yoğun yaralanmalara sebep olabilir.

Karaciğer kanseri: Kronik Hepatit B enfeksiyonuna sahip bireylerin karaciğer kanserine yakalanma ihtimali diğerlerine göre daha yüksektir.

Karaciğer yetmezliği: Akut karaciğer yetmezliği, karaciğerin hayati fonksiyonlarının durmasına sebep olan bir rahatsızlıktır. Bu durumda, bireyin hayatını idame ettirebilmesi için karaciğer nakli yapılması gerekebilir.

Diğer durumlar: Kronik Hepatit B enfeksiyonuna sahip bireylerde böbrek hastalıkları veya damar yolunda iltihaplanma da görülebilir.

Hepatit B’den Korunma

Hepatit B aşısı, Hepatit B virüsünden korunma açısından en yaygın olarak kullanılan yöntemdir. Hepatit B aşısı, çoğu durumda altı ay boyunca üç veya dört enjeksiyon şeklinde uygulanır. Günümüzde koruyuculuk oranı %90’a varan aşı sayesinde Hepatit B hastalığının önüne geçilebilir. Evlilik öncesi ve doğum sonrası zorunlu tarama testleri arasına giren bu inceleme ile hastalık oranı belirgin olarak düşmektedir.

Hepatit B aşısı;

• • Yeni doğan bebekler,
  • Doğumunda aşı olmamış çocuklar ve ergenlik çağındaki gençler,
  • Gelişimsel engelliler için bir merkezde çalışan veya burada yaşayanlar,
  • Hepatit B enfeksiyonuna sahip bireylerle yaşayanlar,
  • Sağlık çalışanları, bakım ve acil çalışanları ve gün içerisinde kan ile temas etmesi gereken çalışanlar,
  • HIV dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olanlar,
  • Hepatit B enfeksiyonu taşıyan bireylerin partnerleri,
  • İğne ve şırınga yoluyla resmi olmayan uyuşturucu maddeler kullanan kişiler,
  • Kronik karaciğer hastalığına sahip kişiler,
  • Son evre böbrek hastalığı olan kişiler,
  • Hepatit B enfeksiyon oranı yüksek olan bölgelere seyahat etmeyi planlayan kişilere uygulanmaktadır.

Alternatif Önlemler

Hepatit B virüsünün bulaşmasını önlemek için aşağıda belirtilen alternatif önlemlere de başvurulabilir:

Partnerinizin Hepatit B virüsü durumunu öğrenin: Partnerinizin kesin olarak Hepatit B virüsü veya cinsel yollarla bulaşan herhangi bir hastalığa sahip olmadığından emin olmadığınız sürece partnerinizle korunmasız cinsel ilişkiye girmeyin.  Bu konuda ayrıntılı bilgi almak için mutlaka doktorunuza danışın.

Her zaman cinsel ilişkiye girerken yeni bir lateks veya poliüretan kondom kullanın: Eğer partnerinizin sağlık durumunu bilmiyorsanız, cinsel ilişkiye girerken daima korunun. Ancak, unutmayın ki kondom kullanımı Hepatit B virüsü enfeksiyonunu yüksek oranda azaltsa da bulaşma riskini tamamen ortadan kaldırmaz.

İllegal uyuşturucu kullanmayın: Yasadışı uyuşturucu kullanıyorsanız, bırakmak için destek almanız sağlığınız için en iyisi olacaktır. Eğer bırakamıyorsanız her defasında sterilize edilmiş enjektör kullanın ve enjektörünüzü kimseyle paylaşmayın.

Dövme ve piercing yaptırırken dikkatli olun: Piercing veya dövme yaptırırken itibarlı ve tanınmış yerler bulmak oldukça önemlidir. Buralarda kullanılan ekipmanların nasıl ve ne sıklıkla temizlendiğini mutlaka sorun. Çalışanların steril iğneler kullandığından emin olun. Eğer cevap alamıyorsanız veya konuyla ilgili en ufak bir şüpheniz varsa orada piercing veya dövme yaptırmayın.

Seyahat etmeden önce Hepatit B aşısı hakkında bilgi alın: Hepatit virüsünün yaygın olduğu bir bölgeye seyahat edecekseniz, önceden Hepatit B aşısı hakkında doktorunuza danışın. Bu gibi durumlarda, genellikle altı aylık bir süre zarfında üç enjeksiyon şeklinde Hepatit B aşısı uygulanır.

Bilmediğiniz ve güvenilir olmayan yerlerde enjeksiyon ve kan verme işlemleri yaptırmayın.

Hepatit B virüsüne sahip bireylerin ve taşıyıcıların sağlıklı çocuklarının olması mümkündür. Fakat, gebelik ve doğum esnasında bazı önlemler alınmalıdır. HBV ile yaşayan kişilerle taşıyıcı bireylerin ilgili birimlere danışarak, ayrıntılı bilgi sahibi olarak gerekli önlemleri alması büyük önem taşır.

Tedavi Yöntemleri

Akut Hepatit B enfeksiyonunda rutin yapılan özellikli testler haricinde bir tedavi yöntemi bulunmazken, kronik Hepatit B enfeksiyonunda kesin bir tedavi bulunmamaktadır. Bu durumda, virüsün çoğalmasını engellemek ve karaciğerdeki hasarı en aza indirmek amacıyla ilaç tedavisine başvurulur. İlaç teknolojisi geliştikçe hem ilaç kullanımı daha kolay ve yaygın olmakta hem de başarı artmaktadır ama başarı garanti değildir.  Kronik Hepatit B enfeksiyonu tanısı konan kişilerin doktor takibinde düzenli sağlık tetkiklerinin yapılması büyük önem arz etmektir.