Cenabet olarak da bilinen cünüplük hali; ergenlik çağına girmiş olan erkek ve kadının dokunma, bakma, düşünmek veya ihtilam olmak (rüyada cinsel ilişkide bulunmak) sureti ile şehvetle (cinsel arzu ile ) gelen meninin dışarı çıkması ve cinsel ilişkide bulunulması hallinde cünüplük meydana gelir.
Cinsel ilişki sonucunda dışarı meni çıkmasa bile ilişkinin süresine bakılmaksızın cünüplük hali gerçekleşmiş olur ve bu ilişkide bulunanlar cünüp sayılır. Cünüp olan Müslüman kişi için gusül abdesti farz olur.
İhtilam olan veya cinsel ilişkide bulunan kimse, idrar yapmadan veya epeyce yürümeden yahut da uyumadan yıkanıp da sonra kendisinden meninin kalanını çıkması halinde tekrar gusül yapması gerekir. Bunları yaptıktan sonra şehvetsiz olarak kalan meninin çıkmasından dolayı tekrar gusül gerekmez.
Kişi uykusundan uyandığında ihtilam olduğunu hatırlar ise ve çamaşırında yaşlık görürse cünüp olmuş demektir. Uykudan uyandığında ihtilam olduğunu hatırlamadığı halde çamaşırında yaşlık olan kişide cünüp olmuştur. Bu iki durumda da gusül abdesti farz olur.
Uyandığında ihtilam olduğunu hatırlayan fakat çamaşırında yaşlık ve meni belirtisi bulunmayan kişi cünüp olmamış sayılır ve bu hal gusül gerektirmez.
Cünüp olan bir kimse, namaz kılmak ve Kur’an okumak gibi ibadetleri yerine getiremez. Dolayısıyla, ibadetlerini yapmaya engel olan bu durumdan ilk fırsatta guslederek kurtulmaya çalışmalıdır.
Ancak gusletmesi gereken bir kimse ihtiyaç hâlinde, herhangi bir namazın geçmesine sebebiyet vermemek kaydıyla, avret mahallinin temizliğini yaptıktan sonra abdest alarak ya da sadece el ve ağzını yıkayarak uyuyabilir, yiyip içebilir ve başka işlerle meşgul olabilir. (Buhârî, Gusül, 27; Müslim, Hayız, 21, 22, 24)
Gusletmesi farz olan birisi temizlik de yapar, bulaşık da yıkayabilir, yemek de yiyebilir. Fakat ağzını ve ellerini yıkamadan yemek yemesi mekruh olmakla beraber haram değildir. Gusülsüzlüğü bu gibi işlerine engel ve mâni olmaz.
Çünkü cünüplük, gusül ve abdest gibi özel bir temizliği gerektirmeyen işlerin yapılmasına engel değildir.
Nitekim Hz. Peygamber, cünüp olmakla müminin necis (maddeten pis) olmayacağını ifade etmiştir. (Buhârî, Gusül, 23)
Fakat cünüp birinin namazını kaçıracak şekilde yıkanmayı geciktirmesi haram, elini ağzını yıkamadan yiyip içmesi ise mekruh görülmüştür. Bu itibarla zorunlu bir durum olmadıkça insan hemen boy abdesti almalı ve bir an önce yıkanıp temizlenmelidir. Özürsüz namazı kazaya bırakmak ise câiz değildir.
Bu bakımdan, kendisine gusül farz olan kimse, gusülden önce gereken işleri yapar, temizlikte bulunur, hatta yemek dahi hazırlarsa da, bulduğu ilk fırsatı hemen kullanıp guslünü yapmalı, gusülsüzlüğünü bir namaz vakti çıkıncaya kadar geciktirmemelidir.
Su bulunamadığı takdirde teyemmüm alarak bu yükten kurtulmak mümkündür.
Cünüp olan kadın ve erkeğe veyahut hayız ve nifas hâlindeki kadınlara yapmaları haram olan dini vazifeler şunlardır:
1. Namaz kılmak,
2. Kabe’yi tavaf etmek,
3. Kur’ân-ı Kerîm’e dokunmak ve onu taşımak. Binâenaleyh üzerine âyet-i kerîme yazılı olan madeni veya kağıt paraya abdestsiz veya cünüp olarak dokunmak veya taşımak caiz değildir. (Mecma’ul-Enhur, 1/26 )
“Hz. Âişe’ye:
“Rasulullah (s.a.v.) cenabetten gecenin başında mı yıkanırdı, sonunda mı?” diye sordum.
“Bazen başında, bazen de sonunda yıkanırdı.” Ben:
“Allahuekber! Bu konuda genişlik veren Allah’a hamd olsun.”dedim.”(1)
Hz. Aişe (r.a.)’nin bir rivayeti de şöyledir:
“Rasulullah, cünüpken uyur ve suya hiç dokunmazdı.”(2)
Bu delillere göre, cünüp olan kimsenin uyumadan önce abdest alması daha uygundur. Bu arada şunu da unutmadan söylemek gerekir.
Bu uyuma işi namaz vaktinin geçirilmemesi şartına bağlıdır.
Cünübün yemesi ve içmesi:
Cünüpken insanların yeme ve içmesinin nasıl olacağını yine Rasulullah (s.a.v.)’ın sünnetinden öğrenelim. Rasulullah (s.a.v.), cünüpken yemek ve içmek istediğinde ellerini yıkar ve sonra yer içerdi.(4)
Cünüp olan kimsenin yemek içmek için sadece ellerini yıkaması yeterlidir, ancak abdest alması daha iyi olur.
“Ben cünüp idim, pis pis yanınızda oturmak istemedim.”
Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.) şöyle dedi:
“Sübhanallah! Müslüman pis olmaz.”(6)
****